ΠΡΟΣ ΝΕΟΝ ΕΡΩΤΗΣΑΝΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ «ΕΥΧΗΣ» - + ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΟΥ

Ιερά Μονή Φιλοθέου.

……. «Λοιπόν η πράξις της νοεράς προσευχής είναι να βιάσεις τον εαυτόν σου να λέγεις συνεχώς την ευχήν με το στόμα αδιαλείπτως. Εις την αρχήν γρήγορα^. να μην προφθάνει ο νους να σχηματίζει λογισμόν μετεωρισμού. Να προσέχεις μόνο στα λόγια : «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν». Όταν αυτό πολυχρονίσει, το συνηθίζει ο νους και το λέγει. Και γλυκαίνεσαι ωσάν να έχει μέλι στο στόμα σου. Και θέλεις όλο να το λέγεις. Αν το αφήνεις, στενοχωρείσαι πολύ.

Όταν το συνηθίσει ο νους και χορτάσει – το μάθει καλά – τότε το στέλνει εις την καρδιάν. Επειδή ο νους είναι ο τροφοδότης της ψυχής και ό,τι καλόν ή πονηρόν ιδεί ή ακούσει η δουλειά του είναι να το κατεβάσει εις την καρδιάν, όπου είναι το κέντρον της πνευματικής και της σωματικής δυνάμεως του ανθρώπου, ο θρόνος του νου^. λοιπόν, όταν ο ευχόμενος κρατάει τον νουν του να μην φαντάζεται τίποτε, αλλά προσέχει μόνον στα λόγια της ευχής, τότε αναπνέοντας ελαφρά με κάποιαν βίαν και θέλησιν εδικήν του τον κατεβάζει εις την καρδίαν^. και τον κρατεί μέσα δίκην κλεισούρας, και λέγει με ρυθμόν την ευχήν : 

- Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με !

Εις την αρχήν λέγει μερικές φορές την ευχήν και παίρνει μίαν αναπνοήν. Κατόπιν, όταν συνηθίσει να στέκει ο νους εις την καρδίαν, λέγει εις κάθε αναπνοήν μίαν ευχήν. «Κύριε Ιησού Χριστέ» : εμβαίνει η αναπνοή, «ελέησόν με» : εβγαίνει. Αυτό γίνεται μέχρις ότου επισκιάσει και αρχίσει να ενεργεί η Χάρις μέσα εις την ψυχήν^. μετά πλέον είναι θεωρία.

Λοιπόν παντού λέγεται η ευχή^. και καθήμενος και στο κρεβάτι και περπατώντας και όρθιος. «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε», λέγει ο Απόστολος. Δεν πρόκειται όμως μόνον όταν πλαγιάζεις να προσεύχεσαι. Θέλει αγώνα^. όρθιος – καθήμενος. Όταν κουράζεσαι, κάθεσαι. Και πάλιν όρθιος. Να μην σε πιάνει ο ύπνος.

Αυτά λέγονται «πράξις». Δεικνύεις την προαίρεσίν σου εις τον Θεόν^. το δε παν έγκειται εις Αυτόν, εάν σου δώσει. Ο Θεός είναι η αρχή και το τέλος. Η Χάρις Του ενεργεί όλα. Αυτή είναι η κινητήριος δύναμη.

Το δε πώς γίνεται, πώς ενεργείται η αγάπη, είναι να φυλάξεις τας εντολάς. Όταν εσύ εγείρεσαι την νύκτα και προσεύχεσαι^. όταν βλέπεις τον ασθενή και τον συμπαθείς^. την χήραν και τα ορφανά, τους γέροντας και τους ελεείς, τότε σε αγαπά ο Θεός. Και τότε και συ τον αγαπάς. Εκείνος πρώτον αγαπά και εκχεέι την Χάριν Του. Και ημείς τα ίδια εκ των ιδίων, «τα σα εκ των σων» αποδίδομεν.

Εάν λοιπόν ζητείς να τον εύρεις μόνον δια της «ευχής», μην βγάλεις πνοήν χωρίς την ευχήν. Πρόσεχε μόνον να μη δέχεσαι φαντασίες. Διότι το Θείον είναι ανείδεον, αφάνταστον, αχρωμάτιστον^. είναι υπερτέλειον. Δεν δέχεται συλλογισμούς. Ενεργεί ως αύρα λεπτή εν ταις διανοίαις ημών.

Η κατάνυξις έρχεται όταν σκέπτεσαι πόσον ελύπησες τον Θεόν. Όπου Εκείνος είναι τόσον καλός, τόσον γλυκύς, τόσο ελεήμων, αγαθός, όλος γεμάτος αγάπη. Όπου εσταυρώθη και όλα τα έπαθεν δι΄ ημάς. Αυτά και άλλα όπου έπαθεν ο Κύριος, όταν μελετάς, σου φέρνουν κατάνυξιν.

Λοιπόν, εάν ημπορέσεις να λέγεις την ευχήν εκφώνως και αδιαλείπτως, σε δύο – τρεις μήνες την συνηθίζεις. Και επισκιάζει η Χάρις και σε δροσίζει. Μόνον να την λέγεις εκφώνως, χωρίς διακοπήν. Και όταν την παραλάβει ο νους, τότε θα ξεκουραστείς με την  γλώσσαν να την λέγεις. Κι πάλιν, όταν την αφήνει ο νους, αρχίζει η γλώσσα. Όλη η βία χρειάζεται εις την γλώσσαν, έως ότου να συνηθίσεις εις την αρχήν^. κατόπιν, όλα της ζωής σου τα έτη, θα την λέγει ο νους σου χωρίς κόπον.…………………

ΠΗΓΗ : ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ, ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΜΟΝΑΧΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ, εκδ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2003, σσ. 35-38.