ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ – ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ

TΙ ΕΣΤΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Μετάνοια εστί επάνοδος εκ του παρά φύσιν εις το κατά φύσιν, και εκ του διαβόλου προς τον Θεόν, δι΄ ασκήσεως και πόνων.

Η μετάνοια εστίν επιστροφή του νοός προς την οικείαν τάξιν, όστις εστίν ο Θεός, διότι η αμαρτία χωρίζει τον νουν από τον Θεόν, η δε αληθινή μετάνοια τον γυρίζει πάλιν προς αυτόν.

Η μετάνοια εστί δευτέρα, και αγαθή νόησις αναιρετική της προτέρας φαύλης, της γενομένης ή δια εννοίας, ή δια λόγου, ή δια έργου, μετά άλγους, και επιστροφής προς τον Θεόν, δια της οποίας τυχαίνει συγνώμη ο μετανοών, και δια ταύτης υιοθεσίας, και δια της υιοθεσίας της βασιλείας των Ουρανών^. λέγεται δε η μετάνοια και μεταμέλεια, και μετάγνωσις.

ΠΟΣΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Δύο λογιών, η εσωτερική και η εξωτερική^. και η μεν εσωτερική γίνεται δια συντριβής της καρδίας, καθώς λέγει ο Δαβίδ, «εκ βαθέων εκέκραξα συ Κύριε Κύριε εισάκουσον της φωνής μου», η δε εξωτερική δια δακρύων, γονυκλισίας, και δια της κρούσεως του στήθους, ως έκαμεν ο Τελώνης, και άλλοι.

ΠΟΙΑ, ΚΑΙ ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ, ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

Τα μέρη της μετάνοιας είναι τρία, από τα οποία αν λείψη κανένα, άφεσις ή συμπάθιον δεν βολεί να είναι εις τον μετανοούντα άνθρωπον^. το πρώτον είναι η συντριβή της καρδίας, το δεύτερον, η εξομολόγησις του στόματος, το τρίτον, η ικανοποίησις……….αλλ΄ ούτε δύναται τινάς να εξομολογηθή θεαρέστως, αν πρότερον δεν μετανοήση εκ βάθους καρδίας δια τα όσα έσφαλε, και έπειτα να προστρέξη να τα φανερώση εις τον Πνευματικόν αυτού Πατέρα, ωσάν οπού μήτε τινάς Ιατρός δίδει βοήθειαν εις τον ασθενή, αν εκείνος δεν φανερώση το πάθος του.

ΠΗΓΗ : ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ, ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ, ΕΝΕΤΙΗΣΙΝ 1724,  σσ. 6 κ.ε.