Ο ΜΕΓΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Βεράτι 16ος αιών (Μουσείο Κορυτσάς). 

Ο Κωνσταντίνος υπήρξε αναμφίβολα Μέγας, και η βασιλεία του εκ των πλέον επιτυχών. Τολμηρός, ριψοκίνδυνος στρατηλάτης, πνευματώδης και δημιουργικός, συναισθηματικός και τρέφων υψηλή συνείδηση της αποστολής του. Όταν ανέλαβε την εξουσία οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών είχαν καταπαύσει. Προ της μάχης που έδωσε στην γέφυρα Μίλβια, εξέδωσε διάταγμα θρησκευτικής ανοχής, σύμφωνα με τον εκκλησιαστικό ιστορικό Ευσέβιο Καισαρείας. Βασικά σημεία του ήταν : 1) ότι οι χριστιανοί και όλοι οι υπήκοοι της αυτοκρατορίας μπορούσαν ελεύθερα να ασκούν την θρησκεία τους, 2) καταργούνταν οι ισχύοντες νόμοι εναντίον των χριστιανών, 3) οι τόποι λατρείας έπρεπε να αποδοθούν στους χριστιανούς χωρίς υποχρέωση εξαγοράς. Αν μετά τη δήμευση περιήλθαν σε χέρια ιδιωτών, μπορούσαν να ζητήσουν αποζημίωση από το κράτος. Μεταξύ των νόμων που εξέδωσε υπέρ της Εκκλησίας ήταν οι εξής : απαλλαγή από το

Η Μάχη στη γέφυρα Μίλβια, 1765, Μουσείο Κορυτσάς. 

tributum ή τα annona, εξαίρεση των κληρικών από τα munera publica, η θέσπιση της εορτής της Κυριακής, οι Εκκλησίες κηρύχτηκαν ικανές να δέχονται διαθήκες, η υποχρεωτική διαιτησία των επισκόπων, έδωσε χορηγίες στις κατά τόπους Εκκλησίες για τη φροντίδα των πτωχών κλπ. Μεγαλειώδης σκοπός του ήταν να συνενώσει την Αυτοκρατορία και να την ανασυγκροτήσει με βάση την χριστιανική διδασκαλία. Έτσι διευκόλυνε την Εκκλησία και ενίσχυσε το κύρος της. Στη Δύση μετά τη νίκη του επί του Μαξέντιου στην γέφυρα Μιλβία, ο ίδιος επέβλεψε προσωπικά για την ανέγερση ένδεκα ναών. Στη Ρώμη ανέγειρε επισκοπική εκκλησία μετά Βαπτιστηρίου, προς τιμήν του Σωτήρος, ακόμη μια προς τιμήν του Τιμίου Σταυρού, πέντε κοιμητηριακούς ναούς έξω από τα τείχη της Ρώμης, την Βασιλική του Αγίου Πέτρου, επί του τάφου του Αποστόλου και την Βασιλική του Αγ. Παύλου, πάνω από τον τάφο του Αποστόλου κλπ. Στην Ανατολή οικοδόμησε έναν οκτάγωνο ναό στην Αντιόχεια, σύμβολο της ενοποίησης της Αυτοκρατορίας, το ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, της Γεννήσεως στην Βηθλεέμ, και της Αναλήψεως του Κυρίου στο όρος των Ελαιών. Ομοίως οικοδόμησε ναούς στη Μαμβρή, στο φρέαρ του Αβραάμ, στην Ηλιούπολη, στην Τύρο και στην Κωνσταντινούπολη. Τιμάται ως Ισαπόστολος μαζί με την μητέρα του Ελένη στις 21 Μαΐου.

ΠΗΓΗ : ΘΗΕ, τομ. 8, ΑΘΗΝΑΙ 1966, στ. 12 κ.ε.