Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ – ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΛΑ

Πόσο παράξενα  θ’ ἀντιλαλήση αὐτὲς τὶς μέρες τὸ τραγούδι τῶν ᾽Αγγέλων, τὸ τραγούδι τῆς Γεννὴσεως «ἐπὶ γῆς εὶρήνη, έν ἀνθρώποὶς εὐδοκία»! Αἵματα, ποτάμια, ποτίζουν τὴ χιλιοπαιδεμένη φλούδα τῆς Γῆς. Κι ὁ κόσμος, λαχταρισμένος, κρατεῖ τὴν ἀνάσα του στὴν προσμονὴ κάποιας ἀπροσμέτρητης καταστροφῆς. Οἱ ᾽Αντίχριστοι ἔχουνε ξαπολύσει κατὰ τοῦ άνθρώπου κάτι ἄπειρὰ πιὸ φοβερὸ κι ἀπὸ τὴ φωτιὰ κὶ ἀπὸ τὸ σίδερο κι ἀπ’ όλες τὶς μηχανὲς τῆς Κολάσεως : Τὸ μίσος τὸ ἀστόμωτο, τὸ μίσος τὸ ἀχόρταγο, δράκοντα μὲ πύρινη ἀνάσα... Μέσα στὶς στυγερὲς πανδαισίες ποὺ ὀργανώνουν οἱ σκοτεινοὶ μάγειροι τοῦ μίσους καὶ ποὺ μπροστά τους τὰ ὄργια τοῦ ρωμαϊκοῦ ξεπεσμοῦ μοιάζουν ἀθῶα παραπατήματα παιδιῶν, τὸ Θεῖο μήνυμα τῆς Βηθλεὲμ ξαναπαίρνει τὴν πρωταρχική του δύναμη καὶ τὴν ἕννοιά του. Ποτέ ἄλλοτε δὲν ἔγινε πιὸ βαθιὰ αἰσθητὴ στὴν ἀνθρωπότητα ἡ ἀλήθεια, ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς ὅχι μόνο δὲν εἶναι θρησκεία ξεπερασμένη, ἀλλὰ δὲν ἕχει κὰν ἀρχίσει νὰ γίνεται ζωή, ὅτι θὰ χρειαστοῦν ἀγῶνες μακροὶ καὶ σειρὰ ἴσως νέων μαρτύρων, ποὺ στὸ τέρας τοῦ μίσους θ’ ἀντιτάξουν τὸ Νόμο τῆς ᾽Αγάπης καὶ θὰ τὸν στήσουν κυβερνήτη μιᾶς νέας ἀνθρωπότητας. Μὲ καρδιὰ γεμάτη εὐλάβεια κι ἐλπίδα θερμὴ ἂς στρέψουμε τὴ ματιὰ κατὰ τὸ μέγα φῶς ποὺ ὑψώνεται ἀπὸ τὴν ταπεινὴ φάτνη, ὅπου συντελεῖται τὸ βαθὺ μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ. Εἶναι τὸ μυστήριο τῆς ἀπεριόριστης ἀγάπης στὸν ἄνθρωπο. Μέσα σὲ μιὰ σπηλιὰ ντύνεται ὁ Παντοδύναμος τὴν ἀνθρώπινη σάρκα, γιὰ νὰ θυμίση στὴν ἀνθρωπότητα τὸ ἀθῶο ξεκίνημα τῶν πρωτοπλάστων. Τ’ ἄχυρα τῆς τροφῆς καὶ τῆς στρωμνῆς τῶν ζώων παίρνει γιὰ πορφύρα Του ὁ Βασιλιὰς τοῦ Κόσμου Καὶ τὰ σουραύλια τῶν τσοπάνηδων εἶναι ἡ μουσικὴ ποὺ διαλαλεῖ τὸν ἑρχομό Του. ῎Ερχεται ἀνάμεσα στοὺς ποιμένες, γιατὶ κι Αὐτὸς ἕνας ποιμένας εἶναι - ποιμένας ψυχῶν, ποὺ θ’ ἀφήση τὸ ποίμνιο γιὰ νὰ τρέξη νὰ φέρη στὴν ὁλόθερμη ἀγκαλιά Του τὸ «ἀπολωλὸς πρόβατο» Γιατὶ ἕρχεται νὰ λυτρώση τὸν ἄνθρωπο μὲ τὴ μετάνοια, τὴν ἀγάπη καὶ τὴ συχώρεση. ῍Ας γυρίσουμε τὰ μάτια, τὴ δραματικὴ τούτη ὥρα, κατὰ τὴ σπηλιὰ τῆς Βηθλεέμ. ῍Ας ἀτενίσουμε τὸ θαῦμα τῆς ἐνανθρωπήσεως : ῾Ο Θεὸς δὲν ντύνεται μονάχα τὴ σάρκα, μὰ καὶ τὴ βαριὰ μοίρα τῶν ἀνθρώπων. ῎Ερχεται νὰ τὴν ὑποστῆ ὁ ἴδιος: νὰ ζήση τὴ φτώχεια καὶ τὸν πόνο, τὴν παραγνώριση καὶ τὴν πίκρα, τὴν ἀδικία καὶ τὸν κατατρεγμὸ - αὐτὸν τὸ θάνατο, ποὺ δὲν εἶναι στὴ φύση Του, ὁλότελα ξένος γι’ αὐτόν. ῎Ερχεται νὰ λυγίση σὰν ἄνθρωπος τὴν τραγική, τὴν κρίσιμη στιγμὴ τοῦ ῎Ορους τῶν ᾽Ελαιῶν - «παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο!» - νὰ νιώση, στὸ ζύγωμα τοῦ θανάτου, τὴν ἄφατη θλίψη τοῦ ἀποχαιρετισμοῦ τῆς ζωῆς· καὶ ἡ νύχτα ν’ ἀκούση, κατάπληκτη, τὰ θεῖα χείλη νὰ ψιθυρίζουν: «περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου»! Οἱ λαοὶ ποὺ κάθονται στὸ σκοτάδι, ποὺ παραδέρνουν στὸ σίφουνα τοῦ μίσους, ἂς ἀντικρίσουν σήμερα τὸ μέγα φῶς ποὺ ὑψώνεται μεσοούρανο ἀπὸ τὴν ταπεινὴ σπηλιά: ῾Ο ῎Αναρχος, ἀπὸ τὸν ὕψιστο θρόνο Του, κατεβαίνει νὰ ντύση τὴν τελειότητά Του μὲ τὸ σχῆμα τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας. Τὴν αἰωνιότητα καὶ τὴν ἄφθαρτη οὐσία Του ἔρχεται νὰ φυλακίση - σ’ ἕνα κίνημα ὑπέρτατης ἀγάπης - μέσα στὰ στενὰ κι ἐφήμερα ὄρια τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως. Κατεβαίνει νὰ δώση τὸ παράδειγμα τῆς ἀδελφοσύνης, νὰ ἐξισωθῆ μὲ τὰ πλάσματά Του. Αὐτὸ τὸ παράδειγμα τῆς ὑπέρτατης καλοσύνης, τῆς θείας αὐταπαρνήσεως, δείχνει τὸν πάμφωτο δρόμο τῆς σωτηρίας. Μωροὶ καὶ τυφλοὶ ὅσοι πίστεψαν ὅτι ἀλλαγὴ τῶν ὑλικῶν ὅρων τῆς ζωῆς μπορεῖ νὰ φέρη τὴ θεραπεία τῆς βαριᾶς ἀρρώστιας ποὺ δέρνει τὴν ἀνθρωπότητα. Οἱ αἰῶνες ποὺ πέρασαν ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ συντελέστηκε τὸ μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως, δείχνουν ξάστερα πὼς ὅλα τὰ δεινὰ ποὺ ἀποκορυφώνονται σήμερα στὴν παγκόσμια ἀγωνία, εἶναι τὰ πικρὰ προϊόντα τῆς θεμελιακῆς αὐτῆς πλάνης, νὰ ζητοῦμε ἀπ’ ἔξω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, στὶς συνθῆκες τὶς ὑλικὲς τοῦ βίου, τὴ σωτηρία. Δείχνουν ἀκόμα ὅτι ὅλα τὰ καλά, ὅλα τὰ βήματα τῆς ἀληθινῆς, τῆς ἠθικῆς προόδου στὴν ἀνθρώπινη ζωή, ἔρχονται ἀπὸ μέσα : ᾽Απὸ τὴ συνείδηση. Καὶ σ’ αὐτή, ποὺ εἶναι τὸ ἴδιο φύσημα τοῦ Θεοῦ, ἀπευθύνεται τὸ θαῦμα τῆς ἐνανθρωπήσεως: «Κοίταξε - λέει στὸν ἄνθρωπο - πὼς γιὰ τὴν ἀγάπη σου δέχομαι ν’ ἀποβάλω τὴν παντοδυναμία μου· πὼς ντύνομαι τὴν άδυναμία σου˙ πὼς δέχομαι τὰ βάσανά σου, πὼς γίνομαι μαζί σου ἕνα, νὰ περπατήσω στὸ δρόμο σου, νὰ μοιραστῶ τὴ θλίψη σου, νὰ σταυρωθῶ καὶ νὰ πεθάνω γιὰ σένα». ῾Η ἐνανθρώπηση τοῦ Σωτῆρος εἶναι ἀπὸ τὰ βαθύτερα μυστήρια. Ντυμένος τὴν ἀνθρώπινη σάρκα σ’ ὅλη της τὴν πραγματικότητα ἔρχεται νὰ δώση μὲ τὴ γήινη ζωή Του τὸ πρότυπο τῆς ζωντανῆς ἀλήθειας, ὅτι μέσα στὸ φθαρτὸ κι ἐφήμερο σκήνωμα μπορεῖ νὰ κατοικήση ἡ ᾽Απόλυτη ᾽Αγάπη. Γιὰ νὰ φτάση ὁ ἄνθρωπος τὸν ὑψηλὸ αὐτὸ καὶ σωτήριο τύπο ζωῆς, ποὺ ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε μὲ τὴν ἐνανθρώπησή του, πρέπει νὰ νικήση μέσα του ὅλα τὰ κατώτερα ἔνστικτα, τὰ πάθη, τὶς ματαιότητες, τοὺς ἐγωισμούς, τὴν τάση πρὸς τὶς ἐφήμερες ἀπολαύσεις, τὶς μικρόχαρες ἐπιδιώξεις, τὶς ἐγκόσμιες φιλοδοξίες, ὅ,τι τὸν χωρίζει ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἀπὸ τὸν πλησίον, ν’ ἀπαρνηθῆ τὸν ἑαυτό του, νὰ τὰ χάση ὅλα, γιὰ νὰ κερδίση τὸ ἕνα, τὸν ἐξαγνισμό, τὴν ἐσωτερική του ἀνύψωση, τὴ χάρη τῆς ἀγάπης. ῾Η θεία τούτη διδαχή, ποὺ ποτὲ δὲν ἔπαψε νὰ εἶναι ἐπίκαιρη, σήμερα εἶναι περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορὰ σωτήρια. Ποῦ φέρνουν τὰ κηρύγματα τοῦ μίσους, πού ᾽σπειραν στὸν κόσμο οἱ ᾽Αντίχριστοι, ποῦ ὁδηγοῦν ἡ ἀπιστία κι ἡ ὑλοφροσύνη, τὰ πάθη καὶ οἱ ἐγωισμοί, τῆς ἀπληστίας ὁ σάρακας, ἡ μέθη τῶν αἱμάτων καὶ τῶν φόνων, τὸ βλέπει ὁ καθένας τόσο καλά, ποὺ κάθε λόγος περισσεύει. ῞Η ἀνθρωπότητα σφαδάζει μὲ μπηγμένο στὰ σπλάχνα της τὸ ἀκονισμένο σίδερο. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι βέβαιος γιὰ τὴν αὔριο. Κι αὐτοὶ ἀκόμα οἱ δάσκαλοι τοῦ μίσους κάθονται πάνω στὸν κρατήρα τοῦ ἡφαιστείου ποὺ οἱ ἴδιοι παραγέμισαν μ’ ἐκρηκτικὲς ὕλες. Μάταια ζητᾶνε μὲ τὸν φρενιασμένο πολλαπλασιασμὸ τῶν μέσων τῆς καταστροφῆς τὴ σιγουριὰ τῆς κυριαρχίας. ῞Αμα οἱ δυνάμεις τῆς κολάσεως ξαπολυθοῦν πάνω στὸν πλανήτη, κανένας δὲ θὰ μπορέση νὰ τὶς διευθύνη κατὰ τοὺς δικούς του σκοπούς. Κανένας δὲν κατέχει τὶς μαγικὲς λέξεις ποὺ τὶς βάζουνε σὲ πειθαρχία. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ ξέρη κατὰ ποῦ θὰ στραφοῦν τελικὰ οἱ τόσο σοφὰ ἑτοιμασμένες μηχανὲς τοῦ ὀλέθρου. ᾽Απὸ τὴ σπηλιὰ τῆς Βηθλεέμ, ἀπὸ τὴν ταπεινὴ φάτνη ποὺ διάλεξε γιὰ λίκνο του τὸ θεῖο βρέφος καλεῖ τὴν ξεστρατισμένη ἀνθρωπότητα στὸ δρόμο τοῦ λυτρωμοῦ. Καλεῖ τὸν θνητό, ποὺ ἔχει πνίξει στὰ στήθια του κάθε ἀνθρώπινο αἴσθημα, νὰ γυρίση στὸ δρόμο τῆς πραότητας καὶ τῆς συμπονὶας, τῆς καλοσύνης καὶ τῆς ἀγάπης. Αὐτὸ τὸ κήρυγμα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ πρέπει νὰ γίνη τὸ θεμέλιο τῆς σωτηρίας. ῾Η ἀνάπλαση τῆς ἀνθρωπότητας εἶναι ζήτημα ἐσωτερικῆς καθάρσεως. ῾Η ἀμφίβολη σοφία τῆς κοσμικῆς ἡγεσίας ἔχει χρεοκοπήσει. Τὸ θέαμα τοῦ σημερινοῦ κόσμου, ποὺ πορεύεται στὸ γκρεμό, εἶναι ἡ δραματικὴ βεβαίωση αὐτῆς τῆς χρεοκοπίας. Δείχνει ξάστερα ὅτι μ’ ὅλες τὶς κολοσσιαῖες προόδους τοῦ ὑλικοῦ πολιτισμοῦ, ὁ ἠθικός μας πολιτισμὸς εἶναι τιποτένιος. Οὔτε ἡ φιλοσοφία, οὔτε ἡ ἐπιστήμη μπόρεσαν νὰ δώσουν στὸν ξεστρατισμένο ἄνθρωπο κανόνα ζωῆς. Μέσα στοὺς σκολιοὺς δρόμους ποὺ τὸν ἔφερε ἡ ὑπεροψία τοῦ λογικοῦ, ἔχασε τ’ ἀχνάρια τοῦ Κυρίου. Καὶ ἡ συγχυσμένη ἀπὸ τὸν πάταγο τῆς ψευτοπροόδου ἀκοή του δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ συλλάβη τὴ φωνή Του. Τὸ μεγάλο καὶ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς ἐνανθρωπὴσεως τοῦ Θεοῦ ἔγινε μιὰ νεκρὴ χρονολογία στὴν ἱστορία. ῾Η γέννηση τοῦ Λυτρωτῆ ἀκόμα δὲν πραγματοποιήθηκε μέσα μας. Καὶ τὸ Θεῖο παράδειγμα μένει μετέωρο, σὰν κάτι ἀπρόσιτο κι ἄγονο. Ὅμως ποτὲ δὲν εἶναι ἀργὰ γιὰ τὴν ἀληθινὴ μετάνοια. Κι ἔχει σημάνει ἀπὸ πολὺν καιρὸ ἡ ὥρα της. ῾Η σοφία πρέπει νὰ λυγίση ταπεινωμένη τὰ γόνατα μπροστὰ στὸ Σωτήρα. Πρέπει νὰ πιστέψη τὸ μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, σὰν τὴν πιὸ ἁπλὴ καρδιὰ τοῦ πρώτου χριστιανοῦ. Πρέπει αὐτὸς ὁ ψευτομορφωμένος, ποὺ πῆγε κι ἔσκισε μὲ τὸ παγερὸ λεπίδι τῆς κριτικῆς αὐτὸ τὸν πυρήνα τῆς ἠθικῆς ἀναγεννήσεως τοῦ κόσμου, ποὺ ἀρνήθηκε αὐτὸ τὸ θεμέλιο τῆς πίστεως, μὲ δάκρυα ν’ ἀναγνωρίση τὴν πλάνη του. Νὰ βρῆ τὸ δρόμο πρὸς τὴ Δαμασκό. Καί, σὰν τὸν Παῦλο, νὰ γυρίση μὲ τὴ φλόγα τῆς πίστεως στὴν καρδιὰ καὶ τὴ δάδα τοῦ ἀποστόλου στὸ χέρι. Γιατὶ ἄλλο σύνθημα λυτρωμοῦ δὲν ὑπάρχει ἀπ’ αὐτὸ πού ᾽ριξε ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ντυμένος τὴν ἀνθρώπινη σάρκα : Αὐταπάρνηση, ταπείνωση, ἀγάπη. Εἶναι ἡ θρησκεία τῶν θρησκειῶν, ἡ μόνη ποὺ μπορεῖ ν’ ἀντιταχθῆ στὸ μανιασμένο ξέσπασμα τοῦ μίσους ποὺ φοβερίζει τὴν ἀνθρωπότητα μὲ ἀφανισμό. Μονάχα μὲ μιὰ ἡγεσία πραγματικῶν χριστιανῶν μπορεῖ ν’ ἀνατείλη φῶς γιὰ τοὺς λαοὺς ποὺ κείτονται σήμερα στὸν ἴσκιο τοῦ θανάτου.

«῾Ελληνικὴ Δημιουργία» τ. Στ’ (1950), σ. 885 ἐξ.