Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΗΜΕΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΟΜΙΛΙΑ Α΄

Αποσπάσματα από τις περίφημες ομιλίες του Μεγάλου Βασιλείου στην εξαήμερο δημιουργία του Κόσμου : 

1Α΄.”Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην” (Γεν. 1.1). Όταν ένας πρόκειται να αναπτύξει το θέμα της κατασκευής του κόσμου, πρέπουσα αρχή του λόγου του είναι να ομιλήσει διά την Αρχήν της διακοσμήσεως των όσων βλέπομεν. Διότι ουρανού και γης δημιουργία πρόκειται να διδαχθεί, δημιουργία που δεν ενεφανίσθη αυτομάτως, όπως εφαντάσθησαν μερικοί, αλλ΄ έχει αιτίαν τον Θεόν. Ποίον αυτί είναι άξιον να συλλάβει το μέγεθος των λεγομένων ; Πώς θα έπρεπε να είναι προπαρασκευασμένη μια ψυχή, διά να λάβει μέρος εις την ακρόασιν τόσων μεγάλων πραγμάτων ; Να είναι καθαρή από τα πάθη της σαρκός, να μην την σκοτίζουν μέριμναι βιοτικαί, να είναι πρόθυμος να κοπιάσει, εξεταστική, να ερευνά προς πάσαν κατεύθυνσιν, μήπως και εύρει δίοδον δια να συλλάβει την έννοιαν του Θεού όπως πρέπει..........................9Β.................”Εν αρχή εποίησεν ο Θεός”. Τι ωραίον πράγμα η τάξις ! Έβαλε πρώτα “αρχήν”, δια να μη νομίσουν μερικοί ότι ο κόσμος είναι άναρχος. Έπειτα προσέθεσε το “εποίησε”, δια να φανεί ότι αυτό που δημιουργήθηκε είναι ελάχιστον μέρος των δυνάμεων του δημιουργού. Ο κεραμεύς με μία και την ίδια πάντοτε τέχνη πλάθει αναρίθμητα σκεύη, χωρίς να εξαντλείται ούτε η τέχνη του ούτε η δύναμή του. Έτσι και ο δημιουργός αυτού του σύμπαντος, έχοντας την δημιουργική δύναμη όχι ισομεγέθη με ένα μόνο κόσμο, αλλ΄ απείρως μεγαλύτερη, με το νεύμα του θελήματός του μόνον έφερε εις την ύπαρξη τα μεγέθη των πραγμάτων που βλέπουμε. Αφού λοιπόν ο κόσμος και αρχή έχει και δημιουργήθηκε, ερεύνα να μάθεις ποιος είναι εκείνος που του έδωσε αρχή και ποιος ο δημιουργός..............11γ΄..............και μη νομίσεις ότι η φύσις των σωμάτων που κινούνται σε κυκλική τροχιά είναι άναρχος, επειδή τάχα κινούνται τα ουράνια αυτά σώματα κυκλικώς και η αίσθησίς μας δεν μπορεί εύκολα να συλλάβει την αρχή του κύκλου. Γιατί και τον κύκλο, αυτό το επίπεδο σχήμα του κύκλου, που περιέχεται εντός μιας γραμμής, δεν πρέπει να τον εκλαμβάνουμε ως άναρχο, επειδή διαφεύγει της αντίληψής μας και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ούτε από που αρχίζει ούτε που καταλήγει. Αλλά παρόλο ότι διαφεύγει της αντίληψής μας, στην πραγματικότητα αυτός που τον περικλείει μέσα σε μια γραμμή με ορισμένο κέντρο και ορισμένο άνοιγμα του διαβήτη, οπωσδήποτε από κάποιο σημείο αρχίζει. Έτσι λοιπόν και σε σένα, το ότι τα σώματα τα κινούμενα κυκλικά επανέρχονται στη προηγούμενή τους θέση και το ότι η κίνησή τους είναι ομαλή και δεν διακόπτεται από κανένα παρεμβαλλόμενο εμπόδιο, δεν πρέπει να σου δημιουργήσει την πλανημένη εντύπωση, ότι ο κόσμος είναι χωρίς αρχή και τέλος...........................”Εν αρχή εποίησεν ο Θεός”. Όσα άρχισαν από ένα χρονικό σημείο κατ΄ ανάγκη τελειώνουν σε ένα χρονικό σημείο. Αν έχουν χρονική αρχή, μην αμφιβάλλεις για το τέλος τους.................15δ΄...............Αυτοί που καταμετρούν τις αποστάσεις των αστέρων, και απογράφουν αυτούς που είναι αειφανείς και βορεινοί, και αυτούς που επειδή βρίσκονται στον νότιο πόλο σε άλλους είναι ορατοί και σε μας άγνωστοι, και βρίσκουν το βόρειο πλάτος, και διαιρούν το ζωδιακό κύκλο σε αναρίθμητα διαστήματα, αυτοί που προσδιορίζουν τις επαναφορές των αστέρων και τα σημεία όπου ακινητούν για λίγο και τις αποκλίσεις, και σημειώνουν με μεγάλη ακρίβεια την κίνηση όλων προς τα προηγούμενα σημεία, και μέσα σε πόσο χρόνο ο κάθε πλανήτης συμπληρώνει τον κύκλο του, αυτοί μια μόνον μέθοδο δεν κατόρθωσαν να εφεύρουν, μια μέθοδο που να τους δίνει να κατανοήσουν, ότι ο Θεός είναι ο δημιουργός του παντός και κριτής δίκαιος που ανταποδίδει την ανταπόδοση που πρέπει στους καθενός τις πράξεις, ούτε κατόρθωσαν από την πραγματικότητα της κρίσεως να συναγάγουν ως φυσική συνέπεια την πραγματικότητα της συντελείας, ότι δηλαδή είναι αναπόφευκτον να μεταποιηθεί ο κόσμος, αφού πρόκειται και η κατάσταση των ψυχών να εισέλθει σε ένα νέο είδος ζωής.................................17ε΄....................”Εν αρχή εποίησεν”. Διότι, καθώς φαίνεται, υπήρχε και κάτι πριν από αυτόν τον κόσμον, κάτι το οποίον μπορούμε μεν να το καταλάβουμε θεωρητικά με το νου μας, έμεινε όμως ανιστόρητο, γιατί δεν ήταν κατάλληλο για να αποκαλυφθεί σε αυτούς που μόλις τώρα εισάγονται στη γνώση...........Υπήρχε μια κατάσταση πρεσβύτερη της δημιουργίας του κόσμου, η οποία ταίριαζε στις υπερκόσμιες δυνάμεις, η οποία ήταν υπέρχρονη, αιώνια και αίδια. Και ο κτίστης των πάντων και δημιουργός στη κατάσταση αυτή έπλασε τα δημιουργήματα, το νοητό φως που στολίζει τη μακαριότητα όσων αγαπούν τον Κύριο, τις λογικές και αόρατες φύσεις, και όλο τον αρμονικό κόσμο των νοητών, όσα ξεπερνούν τη διάνοιά μας, όσων δεν είναι δυνατό να συλλάβουμε ούτε τις ονομασίες. Αυτά απαρτίζουν την ουσία του αόρατου κόσμου, καθώς μας διδάσκει ο απόστολος Παύλος λέγων : “Ότι εν αυτώ εκτίσθη τα πάντα, είτε ορατά, είτε αόρατα ....(Κολ. 1,16 – Ρωμ. 8,38 – Εφεσ. 1,21).................................”Εν αρχή εποίησε” δηλαδή εις την αρχή αυτή του χρόνου. Διότι όταν λέει ότι έγιναν “εν αρχή”, δεν εννοεί ασφαλώς ότι ο χρόνος είναι πρεσβυγενής έναντι όλων των δημιουργημάτων, αλλά μετά τα αόρατα και τα νοητά διηγείται την αρχή της υπάρξεως των ορατών αυτών και αισθητών πραγμάτων...........................................Θα βρεις επίσης ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε όχι τυχαία ούτε μάταια, αλλά για να υπηρετήσει ένα σκοπό ωφέλιμο και να συνεισφέρει στα όντα μια μεγάλη χρησιμότητα, αφόσον βέβαια είναι πράγματι σχολείο ψυχών λογικών και εκπαιδευτήριο Θεογνωσίας, το οποίο μέσω των ορατών και των αισθητών χειραγωγεί τον νου προς την θεωρία των αοράτων...................Ελέχθη λοιπόν το “εν αρχή εποίησε”, για να διδαχθούμε, ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε χωρίς παρέλευση χρόνου, αμέσως μόλις εκφράστηκε η η βούληση του Θεού......ακαριαίως...............27ζ΄.........”Εν αρχή εποίησεν ο Θεός”. Δεν πρεσεφέρθη απλώς ο ίδιος ως αιτία της υπάρξεως του κόσμου, αλλά δημιούργησε ως αγαθός το χρήσιμο, ως σοφός το ωραιότατο, ως δυνατός το μέγιστον....................................28η΄. “Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόνυπενίσσεται κάθετι που υπάρχει, αποδίδοντας στον ουρανό τα πρεσβεία της γενέσεως και λέγοντας ότι η γη έρχεται δεύτερη στην ύπαρξη. Οπωσδήποτε ότι περιέχεται μεταξύ αυτών απερατώθηκε μαζί με τα άκρα............30θ΄...............Όσον αφορά στην ουσία του ουρανού, αρκούμαι σε όσα είπε ο Ησαίας, ο οποίος με απλοϊκά λόγια μας έδωσε να καταλάβουμε επαρκώς τη φύση του λέγοντας : “Ο στερεώσας τον ουρανόν ωσεί καπνόν” (Ησ. 51,6), δηλαδή αυτός που για να κατασκευάσει τον ουρανό, έπλασε την φύση του λεπτή και όχι στερεά και παχειά. Και για το σχήμα του δεν μας φτάνουν αυτά που είπε ο ίδιος δοξολογώντας τον Θεό : “Ο στήσας τον ουρανόν ωσεί καμάραν” (Ησ. 40,22)...................45ια΄..................Αλλ΄ ας αφήσουμε εκείνους να καταρρίπτουν ο ένας τον άλλον, ας εγκαταλείψουμε τον περί ουσίας λόγο, και πειθόμενοι στον Μωϋσή, ότι “εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην”, ας δοξάσουμε τον αριστοτέχνη αυτών που δημιουργήθηκαν με τόση σοφία και τέχνη, και από την ωραιότητα των όσων βλέπουμε ας φανταζόμεθα το πανωραίο, και από το μέγεθος των αισθητών αυτών και περιγραπτών σωμάτων, ας αναλογιστούμε τον άπειρο και υπερμεγέθη, αυτόν που με το πλήθος της δυνάμεώς του υπερβαίνει κάθε διάνοια. Άλλωστε αν και αγνοούμε τη φύση των δημιουργημάτων, εντούτοις αυτά που πέφτουν καθ΄ ολοκληρία στις αισθήσεις μας είναι τόσο θαυμάσια, ώστε και ο ευφυέστερος νους να αποδεικνύεται κατώτερος από το ελάχιστο στο κόσμο δημιούργημα, κατώτερος τόσο στο να μπορέσει να εξετάσει αυτό όπως πρέπει, όσο και στο να πλέξει το αντάξιο εγκώμιο στο δημιουργό του. Σε αυτόν ανήκει κάθε δόξα, τιμή και δύναμις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν”. 

Από το βιβλίο : ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ, Τ. 4, Εισ. Κειμ. Μετρ. Σχ. Στέργιος Ν. Σάκκος, Θεσσαλονίκη 1973, σσ. 24-63.

Πηγή : orionamateurobservatory.blogspot.gr