ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ(∗) - ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

 

Ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Γι' αὐτό στήν Ἐκκλησία μας δέν αὐτοσχεδιάζουμε οὔτε ἀκολουθοῦμε τό λογισμό μας, ἀλλά «ἑπόμεθα τοῖς θείοις Πατράσιν» (Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος), ὅπως καί ἐκεῖνοι ἥποντο τοῖς ἁγίοις Ἀποστόλοις καί Προφήταις.

Θά πρέπει λοιπόν καί στό θέμα τῶν διαθρησκειακῶν σχέσεων καί ἐκδηλώσεων νά ἀκολουθοῦμε τούς Προφήτας, τούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρας. Ὅπως διδάσκει καί ὁ ἱερός Ἰωσήφ Βρυέννιος: «Ἀμήχανον ἄλλως τήν ἀλήθειαν γνῶναι ἤ θεολογίας ἅπτεσθαι, μή τοῖς ἁγίοις ἑπόμενον».

Εἶναι γνωστό ὅτι τό κήρυγμα τῶν Προφητῶν ἦταν κήρυγμα ἀνενδότου καί ἀνυποχωρήτου ἀγῶνος κατά κάθε μορφῆς ἀναμίξεως ἤ θρησκευτικοῦ συγχρωτισμοῦ μέ τούς περιβάλλοντας τότε τόν Ἰσραήλ εἰδωλολατρικούς λαούς. Καί μόνο τό παράδειγμα τοῦ προφήτου Ἠλία, τοῦ ὁποίου κατ' αὐτάς ἑορτάζουμε τήν μνήμη, φθάνει νά μᾶς πείσῃ γιά τήν ἀλήθεια αὐτή.

Ἀνένδοτοι ἐπίσης ἦσαν καί οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, ὄχι μόνον κατά τῶν εἰδωλολατρικῶν θρησκειῶν ἀλλά καί κατά τοῦ ἀρνουμένου τόν Χριστόν ὡς Θεόν ἐνανθρωπήσαντα καί μοναδικόν Σωτῆρα τῶν ἀνθρώπων Ἰουδαϊσμοῦ. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος κηρύττει: «Πᾶν πνεῦμα ὅ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστόν ἐν σαρκί ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι· καί πᾶν πνεῦμα ὅ μή ὁμολογεῖ τόν Ἰησοῦν Χριστόν ἐν σαρκί ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι· καί τοῦτό ἐστι τό τοῦ ἀντιχρίστου ὅ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καί νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστίν ἤδη» (Α΄ Ἰωάν. δ΄ 2-3).

Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐπίστευαν ὡς γνωστόν ἀκραδάντως ὅτι μόνον ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός σώζει τόν ἄνθρωπο, ὅτι κάθε παραχώρησις πρός τίς ἄλλες θρησκεῖες ἤ αἱρέσεις ἀποτελεῖ ἄρνησι καί προδοσία τοῦ Χριστοῦ καί γι' αὐτό ἀκυρώνει τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.

Λόγῳ τῆς πίστεως αὐτῆς οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐτέλεσαν μεγάλους ἀγῶνας κατά τῆς εἰδωλολατρίας καί κατά τῶν λεγομένων μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν, τίς ὁποῖες θεωροῦσαν ἐξ ἴσου ἐπικίνδυνες μέ τήν εἰδωλολατρία καί ὡς «μία κεκαλυμμένη ἀσέβεια πού εὐκόλως δύναται νά ἀπατήσῃ τόν νοῦν» (ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης).

Ἐτέλεσαν ἐπίσης μεγάλους ἀγῶνας κατά τῶν αἱρετικῶν παραχαράξεων τῆς ὀρθῆς Πίστεως καί ὑπέστησαν χάριν τῆς Ἀληθείας διωγμούς, φυλακίσεις, ἐξορίες, βασανιστήρια καί πικρούς θανάτους. Ὅλοι αὐτοί οἱ ἅγιοι Πατέρες μακαρίζονται ἀπό τήν Ἐκκλησία ὡς Ὁμολογηταί τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί ἰσοστάσιοι μέ τούς ἁγίους Μάρτυρας, παλαιούς καί νέους.

Μελετῶντες τούς βίους τῶν Ἁγίων πού ἦρθαν σέ ἐπαφή καί συζητήσεις μέ τούς Μουσουλμάνους, ὅπως ὁ ἅγιος Φώτιος καί ὁ μαθητής του Κωνσταντῖνος (μετέπειτα ἅγιος Κύριλλος, ἀπόστολος τῶν Σλαύων), ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ ἱερός Γεννάδιος ὁ Σχολάριος, διαπιστώνουμε ὅτι, ἐνῶ ἡ μουσουλμανική πλημμυρίς ἀπειλοῦσε τό Βυζάντιο, οἱ θεοφόροι αὐτοί ἄνδρες στίς συζητήσεις τους μέ τούς μουσουλμάνους ἐτόνιζαν ὅτι ἀληθής Θεός εἶναι ὁ Τριαδικός Θεός, ὅτι ὁ μόνος Σωτήρ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός καί ὅτι ὁ Μωάμεθ εἶναι ψευδοπροφήτης.

Τίς ἀλήθειες αὐτές ὑπεστήριξαν, γιά νά μή ἀθετήσουν τήν ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ καί φανοῦν ἔνοχοι ἀρνήσεώς Του, ἀλλά καί ἐξ ἀγάπης πρός τούς μουσουλμάνους, μήπως τυχόν πιστεύσουν στόν Χριστό καί σωθοῦν.

Στούς συγχρόνους διαλόγους δίδεται δυστυχῶς ἡ ἐντύπωσις ὅτι τό θέμα τῆς Πίστεως εἶναι δευτερεῦον ἤ καί μπορεῖ τελείως νά παρασιωπᾶται, προκειμένου νά ἐπιτύχουμε πρακτικούς σκοπούς, ὅπως εἶναι ἡ συνεργασία γιά τήν εἰρήνη ἤ τήν οἰκολογία.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες τονίζουν ὅτι ὅπου ὑπάρχει ἀληθινή καί ζῶσα πίστις, δέν μπορεῖ νά μή ὁμολογῆται ὁ Τριαδικός Θεός καί ὁ Θεάνθρωπος Χριστός. «Θρησκείαν οἶδα καί τῶν δαιμόνων σέβας. Ἡ δ' εὐσέβεια, προσκύνησις τῆς Τριάδος», γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (ποίημα ΛΔ΄). Μάλιστα ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης στήν «Ἐπιστολήν στηρικτικήν» γράφει πρός τούς ὑποδουλωθέντας Χριστιανούς τίς παραμονές τῆς πτώσεως τῆς Θεσσαλονίκης, ὅτι ἐκτός ἀπό τήν ἀνάγκη τηρήσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ «πρό πάντων ἀναγκαιότερον φυλάσσειν αὐτοῦ καθαράν καί ἀκλινῆ τήν ὁμολογίαν. Χωρίς γάρ τούτου τά πάντα νεκρά... Οὕτω χωρίς τῆς ὁμολογίας τῆς πίστεως οὐδέν ὄφελος ἔσται...» καί «ὅ δοκεῖ ἐνεργεῖν (χωρίς τήν ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ) τοῦ πονηροῦ ἐστιν ἐξαπάτη καί τῆς πλάνης ὑπάρχει καρπός». Καί ἀκόμη «οὐδέ ἀγαθά εἰσιν ἅ δοκεῖ ποιεῖν ὁ ἄπιστος ἀγαθά, πονηρία δέ μᾶλλον καί εἰς Θεοῦ παραλύπησιν» (Ἁγ. Συμεών, ἀρχιεπισκόπου Θεσ/νίκης, «Ἔργα Θεολογικά», Ἀνάλεκτα Βλατάδων, 1981, σελ. 113).

Ἡ πίστις καί ὁμολογία τῶν Ἁγίων Πατέρων περί τῆς μοναδικότητος τῆς σωτηρίας διά τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἑνός τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀπηχεῖ τήν διδασκαλία τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου: «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή· οὐδείς ἔρχεται πρός τόν Πατέρα εἰ μή δι' ἐμοῦ» (Ἰωάν. ιδ΄ 6) καί «ὁ μή ὤν μετ' ἐμοῦ κατ' ἐμοῦ ἐστιν, καί ὁ μή συνάγων μετ' ἐμοῦ σκορπίζει» (Λουκ. ια΄ 23).

Θά πρέπει νά ληφθῇ σοβαρά ὑπ' ὄψιν ποιοί καί γιά ποιούς λόγους προωθοῦν τίς πανθρησκειακές ἐκδηλώσεις:

α) Ἡ Ὑπερδύναμις, πού στοχεύει στήν κατάκτησι τοῦ κόσμου καί ἐπιθυμεῖ νά κρατᾶ τούς λαούς ὑποτεταγμένους καί χωρίς θρησκευτικούς καί ἄλλους ἀνταγωνισμούς.

β) Τό Βατικανό, πού δι' αὐτῶν προβάλλει τόν Πάπα ὡς κορυφή ὄχι μόνον ὅλων τῶν Χριστιανῶν ἀλλά καί ὅλων τῶν θρησκειῶν. Αὐτό φάνηκε καί στήν τελευταία ἐκδήλωσι τῆς Ἀσίζης.

γ) Ἡ Νέα Ἐποχή, πού στοχεύει στήν πανθρησκεία καί στήν παγκοσμιοποίησι.

Στήν προώθησι πανθρησκειακῶν ἐκδηλώσεων συντελεῖ καί ὁ πλουραλισμός πού χαρακτηρίζει τόν ἐκκοσμικευμένο σύγχρονο ἄνθρωπο. Ὁ πλουραλισμός ἀπαγορεύει σέ κάθε πίστι νά διεκδικήσῃ τό πλήρωμα τῆς Ἀληθείας καί νά ἰσχυρισθῇ ὅτι εἶναι ἡ μόνη ὁδός σωτηρίας. Σωστά παρατηρήθηκε ὅτι μόνο γιά τήν ἰδική του ἰδεολογία δέν ἐπιτρέπει ὁ πλουραλισμός κάποια ἀμφισβήτησι ἤ σχετικοποίησι.

Τό πνεῦμα τοῦ θρησκευτικοῦ πλουραλισμοῦ ἐξέφραζε καί ὁ Πρόεδρος τῶν Η.Π.Α. Ἀϊζενχάουερ: «εἶναι χρήσιμο νά πιστεύῃς σέ κάποια θρησκεία, δέν ἔχει σημασία σέ ποιά θρησκεία».

Ἡ πρόκλησις γιά τούς ἐκκλησιαστικούς ἄνδρες νά ἀποδείξουν τόν Χριστιανισμό χρήσιμο καί ἀποτελεσματικό γιά τόν ἐκκοσμικευμένο σύγχρονο ἄνθρωπο εἶναι προφανής. Ἔτσι κινδυνεύουμε νά συμβιβαστοῦμε μέ τό πνεῦμα τοῦ κόσμου τούτου καί νά θυσιάσουμε τήν πιστότητά μας πρός τό Εὐαγγέλιο καί τήν ἁγία πατερική μας παράδοσι, ὁπότε καί ὁ κατήφορός μας θά εἶναι συνεχής.

Αὐτό ἔπαθαν οἱ Ρωμαιοκαθολικοί καί οἱ Προτεστάντες.

Ὁ εὐσεβής ἀλλά δοκιμασμένος λαός μας ἔχει ἀνάγκη νά τόν στηρίξουμε στήν πατροπαράδοτο εὐσέβεια. Πολλά γύρω του τόν ἐπηρεάζουν ἀρνητικά. Οἱ Χριστιανοί μας κινδυνεύουν ἀπό τό διαδιδόμενο γενικώτερα συγκρητιστικό πνεῦμα. Ἄς μή τούς προκαλοῦμε σύγχυσι καί ἄς μή συντελοῦμε στήν ἄμβλυνσι τῆς δογματικῆς τους εὐαισθησίας μέ τίς διαθρησκειακές ἐκδηλώσεις, ἀλλά ἄς τούς βοηθήσουμε νά πιστεύουν ἀκράδαντα ὅτι «Οὗτος (ὁ Χριστός) ἐστίν ὁ λίθος ὁ ἐξουθενωθείς ὑφ' ὑμῶν τῶν οἰκοδομούντων (τῶν ἀρχόντων τοῦ Ἰσραήλ), ὁ γενόμενος εἰς κεφαλήν γωνίας καί οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία· οὐδέ γάρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπό τόν οὐρανόν τό δεδομένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. δ΄ 12).

Ἀντί ἐπιλόγου καί συμπεράσματος θά παραθέσω τούς λόγους τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, πού πρέπει νά χαρακτηρίζουν κάθε Ὀρθόδοξο Ποιμένα: «Τά πρόβατα τά ἐμά τῆς φωνῆς μου ἀκούει, ἧς ἤκουσα παρά τῶν θείων λογίων, ἥν ἐδιδάχθην παρά τῶν ἁγίων πατέρων, ἥν ἐδίδαξα κατά πάντα καιρόν ὁμοίως, οὐ συμμορφούμενος τοῖς καιροῖς, καί διδάσκων οὐ παύσομαι, μεθ' ἧς ἐγεννήθην καί ᾗ συναπέρχομαι» (Λόγος ΛΓ΄, «Πρός Ἀρειανούς καί εἰς ἑαυτόν»).

Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου

†Ἀρχιμ. Γεώργιος

______________________

(∗) Ἐγράφη κατά παράκλησιν τοῦ Περιοδικοῦ «Ἐπικοινωνία» τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου Σταυρουπόλεως καί ἐδημοσιεύθη εἰς τό τεῦχος 20, Μάρτιος-Ἀπρίλιος 2002.