ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ - ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ κ. ΙΕΡΕΜΙΑ

Εἴδαμε ὅτι τήν ἡμέρα τῆς Ἀναλήψεως ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὑποσχέθηκε στούς Μαθητές Του ὅτι θά τούς στείλει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Στό σημερινό μας μάθημα θά σᾶς μιλήσω γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα στήν Παλαιά Διαθήκη.

1. Ἀπό τήν ἀρχή της ἡ Παλαιά Διαθήκη μιλώντας γιά τήν δημιουργία τοῦ κόσμου κάνει λόγο γιά τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ (τό «Ρούαχ Ἐλωχίμ»). «Ἡ γῆ ἦταν ἔρημη καί ἀσχημάτιστη – λέγει – καί πάνω ἀπό τά νερά ἔπνεε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» (Γεν. 1,2). Ἡ ἔκφραση αὐτή δείχνει καί τήν σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τήν δημιουργία, γιατί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ζωογονοῦσε τήν νεκρή ὕλη γιά νά φέρει ζωή, ἀλλά δείχνει καί τόν χωρισμό τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ὕλη, γιατί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἦταν πάνω ἀπό τά νερά καί ὄχι μέσα στά νερά.

2. Ἀκόμη ἡ Παλαιά Διαθήκη μᾶς λέγει ὅτι ἐκεῖνος στόν ὁποῖον «ἀναπαύεται» τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ παίρνει τήν δύναμη νά προφητεύει καί νά ἐκπληρώνει μεγάλα ἔργα. Αὐτό συνέβηκε μέ τόν Ἰωσήφ, γιά τόν ὁποῖο λέγει ἡ Παλαιά Διαθήκη ὅτι «εἶχε μέσα του τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» (Γεν. 41,38) καί ἑρμήνευσε τά ὄνειρα τοῦ Φαραώ (βλ. καί Ἀριθμ. 24,2-9).

3. Στήν Παλαιά Διαθήκη πάλι ἀπό μία περικοπή, πού διαβάζουμε τήν Πεντηκοστή, μαθαίνουμε ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα μερικές φορές δίνεται ἀνάλογα μέ τίς ἀνάγκες πού δημιουργοῦνται (βλ. Ἀριθμ. 11,24-30). Ἐπειδή ὁ Μωυσῆς δέν μποροῦσε μόνος του νά φέρει τήν εὐθύνη τῆς καθοδηγήσεως τοῦ λαοῦ, γι᾽ αὐτό, κατά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, συγκέντρωσε ἑβδομήντα πρεσβυτέρους στήν Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου. Τότε ὁ Θεός κατέβηκε μέσα σέ νεφέλη καί πῆρε ἀπό τό Πνεῦμα πού εἶχε δώσει στόν Μωυσῆ καί ἔδωσε στούς ἑβδομήντα πρεσβυτέρους καί ἄρχισαν καί αὐτοί νά προφητεύουν. Ἔτσι, τό ἔργο τοῦ Θεοῦ πήγαινε καλύτερα, ἐπειδή ἔλαβαν περισσότεροι τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα, ἡ ἱστορία τῆς Βαβέλ (Γεν11,1-9), ἡ ἀντι - Πεντηκοστή, δείχνει ὅτι, ὅταν ἀναλαμβάνουμε ἔργα χωρίς τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τά ἔργα αὐτά εἶναι καταδικασμένα σέ ἀποτυχία. Τό ἀποτέλεσμά τους εἶναι ἡ σύγχυση, ἡ ταραχή καί ὁ πόλεμος.

4. Τό Πνεῦμα, πού δίνει δύναμη ζωῆς, τό «Ρούαχ», ὅπως τό λέει ἡ Παλαιά Διαθήκη, ὅταν προσφέρεται σέ κάποιον μέ τό χρίσμα, τοῦ γίνεται ἀμέσως σημεῖο καί δῶρο μιᾶς ἐξαιρετικῆς δύναμης. Ἔτσι, μέ τό χρίσμα, τό Πνεῦμα ἀνέδειξε τόν Σαούλ ὡς τόν πρῶτο βασιλέα τοῦ Ἰσραήλ καί, ἐπειδή αὐτός φάνηκε ἀνάξιος, στήν συνέχεια τό Πνεῦμα ἀνέδειξε βασιλέα τόν Δαυΐδ, τόν νεώτερο υἱό τοῦ Ἰεσσαί. Ὁ Σαμουήλ ἔχυσε λάδι ἀπό τό δοχεῖο πάνω στόν Δαυΐδ καί τόν ἔχρισε βασιλέα τοῦ Ἰσραήλ (Α΄ Βασ. 16,1-3). Ἀλλά τό Ἅγιο Πνεῦμα καί πολύ πρίν ὁ Δαυΐδ ἀνακηρυχθεῖ βασιλεύς εἶχε γίνει φανερό σ᾽ αὐτόν μέ τά καταπληκτικά κατορθώματα πού τέλεσε, μεταξύ τῶν ὁποίων τό πιό σημαντικό ἦταν ὁ ἀγώνας του μέ τόν Γολιάθ.

5. Οἱ βασιλεῖς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δέν ἦταν πάντοτε ἄξιοι τοῦ χρίσματος πού ἐλάμβαναν. Ἡ δύναμη ὅμως τοῦ Πνεύματος δινόταν καί διετηρεῖτο στούς ἀληθινούς Προφῆτες, γι᾽ αὐτό καί ὁ Μιχαίας λέγει: «Ἐγώ εἶμαι γεμάτος δύναμη. Μαζί μου εἶναι τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» (3,8).

Ὁ προφήτης Ἠσαΐας προφητεύοντας τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσία, τοῦ κατ᾽ ἐξοχήν Χριστοῦ τοῦ Κυρίου, πάνω στόν Ὁποῖον ἔχει ἀναπαυθεῖ προαιωνίως τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ λέγει: «Ράβδος θά βλαστήσει ἀπό τόν κορμό τοῦ Ἰεσσαί καί βλαστός θά ἀναθάλει ἀπό τήν ρίζα του. Πάνω σ᾽ αὐτόν θά ἀναπαύεται τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πνεῦμα συνέσεως καί σοφίας, πνεῦμα βουλῆς καί δυνάμεως, πνεῦμα γνώσεως καί φόβου Θεοῦ» (11,1-2). Καί στόν προφήτη Ἠσαΐα πάλι βρίσκουμε τά λόγια, πού εἶπε ὁ Ἰησοῦς Χριστός γιά τόν Ἑαυτό Του στήν συναγωγή τῆς Ναζαρέτ: «Τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου εἶναι πάνω μου, γιατί ὁ Κύριος μέ ἔχρισε» (Λουκ. 4,18-19). Τό βασίλειο τοῦ Μεσσία, πάνω στόν Ὁποῖον ἀναπαύεται τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου, εἶναι βασίλειο δικαιοσύνης (Ἠσ. κεφ. 11). Εἶναι βασίλειο εἰρήνης, πού προεικονίζει τήν εἰρήνη τῶν ἐσχάτων χρόνων, ὅταν «ὁ λύκος θά βοσκάει μέ τό ἀρνί, ἡ πάρδαλη θά εἶναι μαζί μέ τό ἐρίφιο, τό μοσχάρι θά τρώγει μαζί μέ τόν λέοντα καί ἕνα μικρό παιδί θά τά ὁδηγεῖ» (Ἠσ. 11,6-8)! Οἱ εἰκόνες αὐτές συμβολίζουν τήν ἁρμονία καί τήν εἰρήνη, πού θά εἶναι οἱ καρποί τοῦ δώρου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

6. Ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ (βλ. 36,25-28) παρουσιάζει τό Ἅγιο Πνεῦμα νά παρέχεται ὄχι μόνο σέ ἐκεῖνο ἤ στό ἄλλο πρόσωπο, ἀλλά σέ ὁλόκληρο τόν λαό, τόν ὁποῖο Αὐτό ἐξαγνίζει μέ μία προσωπική ἀναγέννηση. Τό Πνεῦμα δίνεται στόν καθένα χωριστά, εὑρισκόμενον ὅμως μέσα στό σύνολο: «Θά σᾶς δώσω – λέγει ὁ Θεός – καινούργια καρδιά καί θά βάλω μέσα σας νέο πνεῦμα. Θά ἀφαιρέσω ἀπό τό σῶμα σας τήν πέτρινη καρδιά καί θά σᾶς δώσω καρδιά ζωντανή. Θά βάλω μέσα σας τό Πνεῦμα μου καί θά σᾶς κάνω νά ἀκολουθεῖτε τούς νόμους μου καί νά τηρεῖτε μέ προσοχή τίς ἐντολές μου... Θά εἶστε λαός μου καί ἐγώ θά εἶμαι Θεός σας».

7. Ὁ προφήτης Ἰωήλ παίρνει τήν παραπάνω ἰδέα τοῦ Ἰεζεκιήλ, πού συνδέει τό Πνεῦμα μέ ὅλο τόν λαό, καί τήν πλατύνει· προφητεύει ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα θά γεμίσει ὅλο τό σύμπαν. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος μιλώντας τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, πού τό Ἅγιο Πνεῦμα ἦρθε σέ ὅσους ἦταν συγκεντρωμένοι στό ὑπερῶο τῆς Ἰερουσαλήμ, ἐπικαλέστηκε αὐτή τήν προφητεία τοῦ Ἰωήλ (Πράξ. 2,14-21). «Θά ἐκχύσω τό Πνεῦμα μου – λέγει ὁ Θεός διά τοῦ προφήτου Ἰωήλ – σέ κάθε ἄνθρωπο καί θά προφητεύσουν οἱ υἱοί σας καί οἱ θυγατέρες σας» (3,1)!

8. Συμπερασματικά λέγομε ὅτι στήν Παλαιά Διαθήκη τό Ἅγιο Πνεῦμα δέν φαίνεται μέν καθαρά σάν ἰδιαίτερο Πρόσωπο, φαίνεται ὅμως ὅτι προέρχεται ἀπό τόν Ἴδιο τόν Θεό, μέ τήν μορφή τῆς πνοῆς Του. Στήν Παλαιά Διαθήκη τό Ἅγιο Πνεῦμα φαίνεται νά εἰσέρχεται στά ἔγκατα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου καί νά τόν ἱκανώνει νά ὑπακούει στό ἅγιο θέλημά Του. Νά τόν μεταμορφώνει (βλ. καί Ψαλμ.

50,12. 13).

ΠΗΓΗ : † Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας, "ΑΠΛΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ", Ιούλιος  2009, αριθ. 31, σ. 38 κ.ε.