Η «ΜΑΥΡΗ» ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ JASNA GORA

Πρόκειται για το μεγαλύτερο προσκύνημα της Πολωνίας. Κατά τις εφετινές μου θερινές διακοπές συνέπεσε διερχόμενος για τη Βαρσοβία να το «ανακαλύψω». Μου κέντρισε το ενδιαφέρον διότι ο ξεναγός μας

πληροφόρησε ότι η εικόνα αυτή της «Μαύρης» Παναγίας, είχε Βυζαντινή προέλευση. Πρόκειται για μία Βρεφοκρατούσα. Ο εικονογραφικός τύπος είναι της Οδηγήτριας. Επιστρέφοντας στην Πατρίδα, αποφάσισα να το ψάξω.

 

Βρήκα λοιπόν ότι η προέλευση της εικόνας χάνεται στο θρύλο. Το αρχαιότερο ντοκουμέντο, που φθάνει στο 1474, την παρουσιάζει ως γνήσιο έργο του αγίου Λουκά. Μετά από ρητή αίτηση των πιστών της Ιερουσαλήμ, έγινε απ' τον απόστολο πάνω στην επιφάνεια του τραπεζιού γύρω απ' το οποίο η Αγία Οικογένεια συνήθιζε να τρώει και να προσεύχεται. Ό Κωνσταντίνος την έφερε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε ξακουστή απ' τα πολλά της θαύματα. Ο Λέοντας, Πρίγκιπας της Ρωσίας (Ρουθηνίας), ζήτησε την εικόνα για τη χώρα του, όπου έχτισε μια εκκλησία για να την εκθέσει στην ευλάβεια των πιστών. Από τη Ρουθήνια η εικόνα πέρασε κατόπιν στην Ουγγαρία και τελικά στην Πολωνία¹. 

Είναι μια εικόνα καθαρά βυζαντινή, που η παράδοση την ανάγει μέχρι τον 6ο ή και τον 5ο αιώνα. Εικονίζει μια Παναγία λεπτή και θλιμμένη, που τα χείλη Της σφίγγουν με τόση εγκαρτέρηση και θεληματικότητα τον πόνο Της, όπως ακριβώς και το μαφόριο που τυλίγει το αρχοντικό Της κεφάλι. Έχει μεγάλες εθνικές περιπέτειες αυτή η περίπυστη εικόνα. Άλλοτε την άρπαζαν από τους Πολωνούς, κι άλλοτε οι Πολωνοί την έπαιρναν πίσω. Όλες αυτές οι ταλαιπωρίες έχουν αφήσει μια έντονη σκοτεινότητα πάνω σ' ολόκληρη την επιφάνεια του ιερού εικονίσματος, γι' αυτό φαίνεται και την λένε «Μαύρη Παναγία». Εκείνο όμως που συγκλονίζει ακόμη περισσότερο, είναι τα πλήθη των πιστών που διαρκώς συρρέουν εκεί να προσκυνήσουν και να αγιασθούν. Είδαμε χιλιάδες ανθρώπων σε ουρές ατέλειωτες να έρχονται, και μόλις έφθαναν στον περίβολο του Ναού εσέρνονταν στα γόνατα μέχρι να

φθάσουν κάτω από το ιερό κουβούκλιο, όπου ψηλά είναι τοποθετημένη μέσα σε άπλετη φωτοχυσία η «Βασιλίσσα του Πολωνικού λαού», όπως την ονομάζουν σημειώνει ο Αυστραλίας Στυλιανός².

 

Πράγματι, ουρές προσκυνητών επισκέπτονται το ναό καθημερινά, ενώ οι τοίχοι γιομάτοι πατερίτσες κι άλλα αφιερώματα δηλώνουν την ευγνωμοσύνη όσων ευεργετήθηκαν από τη «Μαύρη» Παναγία.

 

ΠΗΓΕΣ : 1. Georges Gharib, Οι εικόνες της Παναγίας, Ιστορία και λατρεία, εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1997, σελ. 147-149., 2. Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού, Ενσαρκώσεις του Δόγματος, Εκδόσεις Δομός, 1996.