«ΕΠΙΣΤΕΥΣΕΝ ΜΗ ΑΝΑΜΕΙΝΑΣ ΨΗΛΑΦΕΙΣΑΙ» - H ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Η ψηλάφηση του Θωμά, Μοσχόπολη 1730 (Μουσείο Κορυτσάς). 

Ονομάζεται έτσι διότι κατά την Θεία λειτουργία, διαβάζεται η Ευαγγελική περικοπή (Ιω. 20, 19-31) η οποία εξιστορεί την δεύτερη εμφάνιση του Κυρίου στους μαθητές του, οκτώ ημέρες μετά την Ανάστασή Του, κατά την οποίαν καλείται ο Θωμάς να ψηλαφίσει τα χέρια και την πλευρά του Χριστού, προκειμένου να κατανικήσει την αμφιβολία που εξέφρασε - με την θέα και μόνο του Αναστημένου Ιησού - για την Ανάστασή Του, με την ομολογία : «ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Ακόμη, καλείται και Καινή εορτή, καθότι κατ΄ αυτήν τελούνται τα εγκαίνια της καθ΄ εβδομάδα ανακυκλούμενης εορτής της Αναστάσεως, καθώς και Κυριακή του Αντίπασχα, διότι η απόδοσις της εορτής του Πάσχα, γίνονταν την Κυριακή αυτή. Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι ο Θωμάς, πίστεψε στην ανάσταση χωρίς να ψηλαφήσει τον Χριστό, αλλά μόνον με την θέα Του, όπως διαβάζουμε στην σχετική περικοπή : «λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας·» ((Ιω. 20, 29). Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει ο Ε. Ζιγαβηνός ερμηνεύοντας την περικοπή : «επίστευσεν, μη αναμείνας ψηλαφείσαι» (Τρεμπέλα Παν., Υπόμνημα εις το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, Αθήναι 1954, σσ. 711-712). Η απόδοσις της Δεσποτικής εορτής της Κυριακής του Θωμά, γίνεται μια εβδομάδα αργότερα, το επόμενο Σάββατο.

ΠΗΓΗ : ΘΗΕ, τομ 6, Αθήναι 1965, στ. 577 κ.ε.