ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ «ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ» - ΤΑ ΣΟΦΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟY ΒΡΥΕΝΝΙΟΥ 600 ΠΕΡΙΠΟΥ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ

             (adrianoupolis-orestiada.blogspot.com)

Ο μοναχός Ιωσήφ Βρυένιος ήταν ίσως ο μεγαλύτερος λόγιος του Βυζαντίου τον 15^ο αιώνα. Ολίγα έτη προ της άλωσης της Πόλης, προειδοποιούσε διαρκώς και χτυπούσε την καμπάνα για μετάνοια. Εκφώνησε τότε πύρινους λόγους αναφερόμενος στα αίτια της καταστροφής και ζητώντας επίμονα μετάνοια, σε ώτα όμως μη ακουόντων. Μερικά έτη αργότερα, η Πόλη των ονείρων μας, έπεσε στα χέρια των Οθωμανών. Η ηθική σήψη κρίση και φαυλότητα, η απομάκρυνση από τον Θεό και η έλλειψη μετάνοιας, έφεραν τη πτώση και τη τιμωρία του Γένους Ένας από τους λόγους του – «Τίνες αιτίαι των καθ΄ ημάς λυπηρών» - είναι αυτός που ακολουθεί παρακάτω. Όταν τον διαβάζει κάποιος σήμερα θαρρεί πως ζούσε ο Βρυέννιος στην εποχή μας. Κάνετε τον παραλληλισμό με την εποχή και βγάλτε τα συμπεράσματά σας  :

«Εάν κάποιος έκπληκτος απορεί βλέποντας τις τόσες παιδαγωγίες που έρχονται πάνω μας από το Θεό, πρέπει να λογαριάζει όχι μόνο αυτές, αλλά και όσες παρανομίες γίνονται από εμάς, και να θαυμάζει πως δεν πέφτουν ακόμα πάνω μας κεραυνοί και θεομηνίες. Διότι δεν υπάρχει είδος κακίας, που να μη το πραγματοποιούμε επιμελώς στη ζωή μας, [….].Οι περισσότεροι από εμάς, όχι μόνο τι είναι Χριστιανός, αλλά ούτε αυτόν το σταυρό γνωρίζουν να κάνουν, ή γνωρίζουν μεν, αλλά περιφρονούν να τον κάνουν. […….]. Όταν βλασφημείται το θείον όνομα, δεν διαμαρτυρόμαστε, ενώ οφείλουμε να πεθάνουμε υπέρ του θείου ονόματος. Το όνομα των εχθρών του Σταυρού (των διαβόλων) το κάνουμε κοινό όνομά μας και συνεχώς το επικαλούμαστε. Εμάς τους ίδιους και τους άλλους όλη μέρα αναθεματίζουμε και σε μύριες κατάρες ρίχνουμε. Σε κάθε όρκο που λέγεται και δεν λέγεται, ορκιζόμαστε χωρίς φόβο, αλλά και στο άγιο και φρικτό όνομα του Σωτήρος Θεού κάθε ώρα γινόμαστε επίορκοι, και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει καμία ανάγκη. Συνεχώς γογγύζουμε εναντίον του Θεού, άλλοτε γιατί βρέχει, άλλοτε γιατί δεν βρέχει. Γιατί κάνει ζέστη ή κάνει κρύο. Γιατί σε εκείνους έδωσε πλούτο, και σε άλλους επιτρέπει την φτώχεια. Γιατί σηκώθηκε νοτιάς, γιατί φυσάει δυνατός βοριάς. Έτσι απλά γινόμαστε κριτές σκληροί του Θεού. Πολλοί από εμάς βλασφημούν την ορθόδοξη πίστη, το σταυρό, το νόμο, τα άγια, τον ίδιο το Θεό με τόσο θράσος, που δεν έχει ούτε ο ασεβής, και, κοντά στη βλασφημία προσθέτουμε και την άρνηση, και πάλι κανένας από όσους ακούνε δεν διαμαρτύρεται. Προστρέχομε σε Εβραίους ιατρούς, και όσα με τα χέρια τους πιάνουν και τα μολύνουν με τα σάλια τους, τα τρώμε ασυλλόγιστα. Πνικτά, θρησιμαία, φαγωμένα από ζώα, αίματα ζώων, απερίσκεπτα, όπως οι εθνικοί έτσι και οι ορθόδοξοι, κατεσθίουν. Γυμνοί, όπως γεννήθηκαν, όχι μόνον άνδρες, αλλά και γυναίκες, χωρίς ντροπή κοιμούνται. Τις θυγατέρες τους τις παραδίδον να φθαρούν από άνδρες, πριν ακόμη ενηλικιωθούν. Με στολές ανδρικές ντύνουν τις γυναίκες τους. Τις ιερές εορτές δεν ντρεπόμαστε να τις επιτελούμε με όργανα και χορούς, με τελείως σατανικά τραγούδια, με μεθύσια και όργια και παραπλήσια άλλα έθιμα. Με βλασφημίες που δεν λέγονται, και που δεν είναι σωστό ούτε να γραφούν, τον μεν Θεό αρνούμαστε, στον δε εχθρό παραδινόμαστε. Mε άτακτες κινήσεις των εικόνων προβλέπουμε δήθεν το μέλλον από τις κινήσεις τους. Τα περισσότερα από τα αμαρτήματά μας μένουν ανεξαγόρευτα, άρα και ασυγχώρητα. Όλα τα μέλη του σώματός μας τα παραδίδαμε με τις παρατηρήσεις ως όργανα στον εχθρό μας (διάβολος). Φαγούρα χεριών και μύτης, παίξιμο του ματιού, βούισμα αυτιού, και γενικά από φυσικές κινήσεις των μελών του σώματός μας βγάζουμε συμπέρασμα για το μέλλον. Από το συναπάντημα και τον χαιρετισμό των ανθρώπων βγάζουμε οιωνούς. Προσέχουμε τις φωνές των κατοικιδίων ζώων, τις κραυγές των πτηνών και των κοράκων και βγάζουμε από τα όρνεα συμπεράσματα για το μέλλον μας. Εξαπατόμαστε σαν τους αστρολόγους , όταν πιστεύομε ότι οι εποχές, οι τύχες, οι μοίρες, τα ριζικά, τα ζώδια και οι πλανήτες κατευθύνουν το βίο μας. Έχομε πειστεί ότι υπάρχουν νεράιδες στη θάλασσα και ξωτικά σε καθορισμένους τόπους στη στεριά. Δίνουμε σημασία στις Δευτέρες και Τρίτες και Πέμπτες και Πρωτομηνιές, στις πρώτες ημέρες του Αυγούστου. Τις συκιές και τις πεπονιές και τα στοιχεία των οικιών θυμιάζουν κάποιοι από εμάς, και αυτά ορθόδοξοι. Είναι υπό παρατήρηση ακόμη και το να δώσει κανείς στον γείτονά του κάρβουνα αναμμένα ή φωτιά. Κάποιοι υποδέχονται την νέα σελήνη και την προσκυνούν. Τελούμε κάλανδα, και μαρτίνια φορούμε, και το Μάιο με στεφάνι υποδεχόμαστε, και κλήδωνες κάνουμε και πηδάμε πάνω από τις φωτιές. Δίνομε ιδιαίτερη προσοχή στα όνειρα και πιστεύομε ότι καθορίζουν το μέλλον. Κρεμάμε φυλακτά και αποτροπιαστικά στον τράχηλο, και μαντεύουμε από το κριθάρι. Στους μάγους και μάντεις, στις τσιγγάνες και αγύρτες συχνάζουμε κάθε ημέρα. Και για κάθε αρρώστια τρέχομε στους τσαρλατάνους. Με τη μαγεία ζώα και ανθρώπους άλλοτε δένομε και άλλοτε λύομε. Για την ευφορία των χωραφιών, για την αύξηση των κοπαδιών, για την υγεία, για την επιτυχία στο κυνήγι, την ευκαρπία των αμπελιών καταφεύγομε στα ξόρκια. Όλο και μεγαλώνει η αποφυγή της αρετής, και αυξάνει η επιδίωξις της αμαρτίας. Γι΄ αυτό και χάθηκε το αγαθό της αγάπης, και αντικαταστάθηκε από το πλήθος της βασκανίας. Κάθε αδελφός κλωτσάει τον αδελφό και κάθε φίλος πορεύεται δόλια. Απομακρύνθηκε η ευσπλαχνία, χάθηκε η συμπάθεια, έφθασε το μίσος, πολλαπλασιάσθηκε η ιταμότητα. Οι άρχοντές μας είναι άδικοι, οι επιστάτες των πραγμάτων είναι άρπαγες, οι δικαστές παίρνουν δώρα, οι μεσίτες είναι ψεύτες, οι αστοί είναι εμπαίκτες, οι χωρικοί παράλογοι, και οι πάντες φαύλοι. Οι παρθένες μας έγιναν πιο ξεδιάντροπες από τις πόρνες, οι χήρες περισσότερο από όσο πρέπει περίεργες, οι παντρεμένες περιφρονούν και δεν τηρούν τη συζυγική πίστη, οι νεώτεροι έγιναν ακόλαστοι και οι γέροντες φίλοι του κρασιού. […] οι ιερείς ξέχασαν το Θεό [….] και οι κοσμικοί βγήκαν τελείως έξω από τους εαυτούς τους, αφού εμφανίζονται εξωτερικά να έχουν μόρφωση ευσέβειας, στην πράξη όμως την αρνούνται. Η εικόνα μας είναι εικόνα πόρνης, πρόοδος της αμαρτίας, πώρωση, λησμονιά και σκοτισμός, ώστε να μη θεωρούμε όταν πράττομε ή πάσχομε τα χειρότερα κακά, ότι διαπράττομε ή πάσχομε κάτι κακό. Γι΄ αυτό και όλοι προς όλους φερόμαστε αναίσχυντα. Φαίνεται ότι πήγαν χαμένες και έγιναν μάταια όλες οι διδασκαλίες. Με φλυαρία και πολυλογία μοιάζουν οι συμβουλές και σαν να λέγονται από άκαιρη φιλοτιμία και χάριν επιδείξεως. Τιμώνται περισσότερο όσοι κάνουν τώρα αισχρή ζωή, παρά όσοι προσπαθούν να ζουν δια βίου με αρετή. Κουράστηκαν να κράζουν κάθε ημέρα οι Άγιοι Πατέρες μας. Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα σε σας ; λέγει και πάλι ο Χριστός. Δεν περνάει ημέρα ή ώρα που να μην κατατρώγουμε τους αδελφούς μας με συκοφαντίες και κατακρίσεις όλοι μας. Με γαστριμαργίες, μέθες, πορνείες, μοιχείες, ακαθαρσίες, ασέλγειες, έχθρες, ζήλιες, φθόνους και κλοπές συζούν πολλοί από μας. Γι΄ αυτό υπερήφανοι, αλαζόνες, φιλάργυροι, φίλαυτοι, αχάριστοι, απειθείς, λιποτάκτες, άρπαγες, προδότες, ανόσιοι, άδικοι, αμετανόητοι, αδιάλλακτοι. [….] Ω Κύριε, λυπήσου μας ! Αυτό προ πάντων και πάνω απ΄ όλα, ότι δηλ. γινόμαστε βδελυροί και θεομίσητοι μας κάνει ένοχους για μυριάδες δεινά. Και αφήνω τα άλλα, όσα δηλ. γίνονται κατ΄ ιδίαν, κρυφά και χωρίς ντροπή από τους πολλούς. Αυτά είναι πράγματι άξια σιωπής, περιθωρίου και σκότους. Όλα αυτά λοιπόν και τα παρόμοια έφεραν πάνω μας τις παιδαγωγίες του Θεού, που είναι αναιρετικές των προαναφερθέντων κακών και άλλων παρομοίων. Γιατί κατ΄ αυτόν τον τρόπο παιδαγωγεί ο Κύριος τους δικούς του».

Πηγή : ΜΟΝΑΧΟΥ ΙΩΣΗΦ ΒΡΥΕΝΝΙΟΥ, ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΤΑΚΙΣ ΕΠΤΑ, ΚΕΦ. ΜΖ΄, […], ΕΚΔ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1991, σσ. 129 – 132.