ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Πανηγυρίζει σήμερα η Εκκλησία μας μια από τις κύριες Θεομητορικές εορτές, το γενέσιο ή γενέθλιο της Θεοτόκου. Πρόκειται για μια εορτή η οποία εισήχθη στο εορτολόγιο πρώτα στα Ιεροσόλυμα περί τα τέλη του 5^ου και στις αρχές του 6^ου αιώνα, από όπου και διαδόθηκε σε όλες τις Εκκλησίες. Στην Δύση (Ρώμη) έφτασε στις αρχές του 7^ου αιώνα από Έλληνες μοναχούς. Μιας και δεν μας παρέχει πληροφορίες η Αγία Γραφή περί της γέννησης της Θεοτόκου, μαθαίνουμε γι΄ αυτήν από το απόκρυφα ευαγγέλια : το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (2^ος αιών) και αυτό του ψευδοματθαίου. Σύμφωνα με αυτές ο ευσεβής Ιωακείμ και η σύζυγός του Άννα διακατέχονταν από μεγάλη θλίψη διότι δεν είχαν αποκτήσει τέκνο, συνεπεία της στειρότητας της Άννας. Ο Ιωακείμ όταν σε μια εορτή θέλησε να προσφέρει πρώτος δώρα και του απαγορεύθηκε, κατευθύνθηκε στην έρημο, όπου νήστευσε και προσευχήθηκε 40 ημέρες στον Θεό, για να του χαρίσει ένα παιδί. Το ίδιο έπραξε και η σύζυγός του Άννα. Μια ημέρα άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε σε αυτήν και της έφερε το χαρμόσυνο μήνυμα ότι ο Θεός εισάκουσε την προσευχή της και έτσι θα αποκτήσει τέκνο. Η Άννα τότε έδωσε την υπόσχεση ότι θα αφιερώσει το παιδί στον Θεό. Άγγελος Κυρίου έφερε την ίδια επαγγελία και στον Ιωακείμ ο οποίος επέστρεψε από την έρημο και ευχαρίστησε τον Θεό προσφέροντας πλούσια δώρα. Εννέα μήνες αργότερα, η Άννα γέννησε ένα κορίτσι το οποίο ονόμασε Μαριάμ, το ανέθρεψε με νουθεσίες Κυρίου και το αφιέρωσε στον ναό όπως είχε υποσχεθεί. Αυτήν με λίγα λόγια είναι η υπόθεση της εορτής, η οποία έχει προεόρτια ημέρα την 7^η Σεπτεμβρίου. Στον εσπερινό διαβάζονται αναγνώσματα από την Γένεση, τον προφήτη Ιεζεκιήλ και τις παροιμίες. Η απόδοση της εορτής γίνεται τρεις ημέρες αργότερα. Στην υμνογραφία της αγίας μας Εκκλησίας τονίζεται με έμφαση ότι η θυγατέρα της στείρας Άννης έγινε το εκλεκτό σκεύος του Θεού από όπου γεννήθηκε ο λυτρωτής μας Ιησούς Χριστός. Η γέφυρα που συνέδεσε την γη με τον ουρανό. Και οι αγιογράφοι γνώστες της υπόθεσης της εορτής, δημιούργησαν εικόνες τις οποίες προσέθεσαν στον εικονογραφικό κύκλο των Θεομητορικών εορτών. Σε αυτές θα προσέξουμε ότι η Αγία Άννα απεικονίζεται σε ανάκλιντρο, έμπροσθεν του οποίου κοιμάται σπαργανωμένη η νεογέννητη Μαρία. Ενώ στα αριστερά εικονίζεται η σκηνή του λουτρού. Κλείνοντας το σημείωμα να προσθέσουμε ότι λόγους για την εορτή συνέγραψαν πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας όπως : ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο Ανδρέας Κρήτης. 

Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ'

Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν· καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Πηγή : ΘΗΕ, τ. 4, 1964.