O ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΌΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

orthodoxia-ellhnismos.gr

Πριν από τριάντα χρόνια, μαθητής του Γυμνασίου, είχα την χαρά να επισκεφθώ σε σχολική εκδρομή τα Μοναστήρια των Μετεώρων. Πέραν του μοναδικού παγκοσμίως φαινομένου των τεράστιων βράχων με τα Μοναστηράκια σκαρφαλωμένα επάνω τους, εκείνο που μου είχε κάμει ιδιαίτερη εντύπωση ήταν οι τοιχογραφίες αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, ποιητών και τραγωδών στον νάρθηκα της Ιεράς Μονής του μεγάλου Μετεώρου. Την ίδια απορία έχουν και στις μέρες μας αρκετοί χριστιανοί, διερωτούμενοι για ποιο λόγο απεικονίζονται τα πρόσωπα αυτά στους χριστιανικούς ναούς. Μετά την πτώση τω πρωτοπλάστων η πανάπειρος αγάπη και σοφία του Θεού δεν άφησε το ανθρώπινο γένος αβοήθητο, αλλά προνόησε για τη σωτηρία του. Πως προετοίμασε ο Θεός την ανθρωπότητα για την έλευση του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού ; Εν πρώτοις εξέλεξε έναν περιούσιο λαό, ο οποίος χρησίμευσε ως 

orthodoxia-ellhnismos.gr

 θεματοφύλακας της πίστεως στον έναν και αληθινό Θεό και ως όργανο για τη διάδοση του θελήματος Του. Στο πλαίσιο αυτό οι Ισραηλίτες προετοιμάστηκαν διαμέσου των Πατριαρχών, του Μωυσή και των Προφητών. Ο Αβραάμ πήρε την επαγγελία από τον Θεό ότι από το γένος του θα προέλθει ο Μεσσίας και ο Λυτρωτής του κόσμου. Με το τρόπο αυτό υπήρχε ένας λαός, μια πραγματική όαση μέσα στην ειδωλολατρική ανθρωπότητα, ο οποίος πίστευε και λάτρευε τον αληθινό Θεό και όχι τα ποτάμια, τις πέτρες, τα φυσικά φαινόμενα, τα ζώα, αλλά τον αληθινό Κτίστη και δημιουργό του παντός. Το λάθος των Ισραηλιτών ήταν ότι διέστρεψαν την εντολή του δημιουργού και αντί να γίνουν οι Απόστολοί του μηνύματος του Θεού σε όλη την ανθρωπότητα, κράτησαν το μήνυμά του αποκλειστικά για αυτούς, μεταβάλλοντας το σε μια εθνική θρησκεία και εν συνεχεία μετέτρεψαν την πίστη στον αληθινό Θεό σε μια θρησκεία

orthodoxia-ellhnismos.gr

 εξωτερικών μηχανικών τύπων και τελετών, με αποτέλεσμα να περιμένουν πλέον έναν Μεσσία κοσμικό ηγέτη ο οποίος θα τους λύτρωνε από τη Ρωμαϊκή κατοχή. Έτσι έχασαν τη χάρη του Θεού. Η Πανάγαθος όμως Θεία Πρόνοια δεν περιορίστηκε μόνο σε έναν λαό, προκειμένου να προετοιμάσει την ανθρωπότητα για την έλευση του Χριστού. Φώτισε λοιπόν η Θεία Πρόνοια μεγάλα πνεύματα της αρχαιότητας, Φιλοσόφους, Ποιητές, Τραγωδούς κλπ. Οι οποίοι αποκάλυψαν υψηλές αλήθειες και ηθικές – θρησκευτικές ιδέες περί του Θεού, οι οποίες διακήρυτταν την πλάνη και το ψεύδος της λατρείας των ειδώλων. Τα φωτεινά αυτά πνεύματα, αποκάλυψαν, σπέρματα δηλαδή τμήματα της αλήθειας, γι΄ αυτό και ο λόγος τους ονομάστηκε σπερματικός λόγος. Και με τον τρόπο αυτό συνέβαλαν στη προετοιμασία της ανθρωπότητας για τον ερχομό του Μεσσία Χριστού. Εξάλλου δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας μας θεωρούσαν ότι η Φιλοσοφία ήταν για τους ειδωλολάτρες “Παιδαγωγός εις Χριστόν”, ότι δηλαδή ο Μωσαϊκός νόμος για τους Ιουδαίους. Ας δούμε λοιπόν ορισμένα χαραχτηριστικά παραδείγματα. Όλοι γνωρίζουμε την ιστορία του Προμηθέα, ο οποίος συνεπεία της ασέβειάς του προς τον Δία προσηλώθηκε στον Καύκασο και υπέφερε οικτρά. Στην τραγωδία του Αισχύλου “Προμηθέας Δεσμώτης”, έχουμε την πρόρρηση ότι ο λυτρωτής του Προμηθέα θα ήταν τέκνο της παρθένου Ιούς και του Θεού, υιός θεού δηλαδή και θα γεννηθεί υπερφυσικά 772 κ.ε.. 834 κ.ε. κλπ). Αυτός θα καταλύσει το κράτος των παλαιών θεών και θα εξαφανίσει αυτούς και τη δύναμή τους. Και ο Ερμής προλέγει στον προμηθέα (στ. 1026 κ.ε.) ότι δεν πρέπει να αναμένει το τέλος των δεινών του, πριν εμφανισθεί κάποιος Θεός, ο οποίος θα τον διαδεχθεί στο μαρτύριό του και εκουσίως θα κατέλθει στον σκοτεινό ΄Αδη και στα ζοφερά βάθη του Ταρτάρου, για να γίνει εκούσιο θύμα : “Τοιούδε μόχθου τέρμα μη τι προσδόκα, πριν αν θεών τις διάδοχος των σων πόνων φανή, θελήση τ΄ εις αναύγητον μολείν Άδην κνεφαιά τ΄ αμφί Ταρτάρου βάθη”. Ο μεγάλος Φιλόσοφος Σωκράτης στην απολογία του φέρεται από τον Πλάτωνα να λέγει : “Τον λοιπόν βίον καθεύδοντες διατελοίτε αν, ει μη τίνα άλλον ο Θεός υμίν επιπέμψειε κηδόμενος υμών” (Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτη, 31 Α). Ο Πλάτωνας είχε διδάξει για το Θεό: «ὁ παλαιός νέος, καί ὁ νέος ἀρχαῖος, ὁ πατήρ μόνος, καί ὁ μόνος πατήρ, τό ἕν τρία καί τά τρία ἕν. ἄσαρκον σαρκικόν. γῆ τέτοκε τόν οὐράνιον βασιλέα». Από τον Διογένη τον Λαέρτιο γνωρίζουμε τη ρήση του Ανάξαρχου ότι : “«Βεβληθήσεταί τις θεών βροτήσιαι χειρί» δηλαδή : “«Κάποιος από τους θεούς θα πέση από ανθρώπινο χέρι» (Διογένης Λαέρτιος, ΙΧ 60. Στον μεγάλο Μακεδόνα Φιλόσοφος Αριστοτέλη ευρίσκουμε τη ρήση : “Ακάματος φύσις Θεού γεννήσεται ουκ έχουσα αρχήν. Εξ αυτού δε ο πανσθενής ουσιούται Λόγος” Σινά 327, φ. 235α. (Ακατάβλητος φύσις Θεού θα γεννηθεί που δεν έχει αρχήν. Από αυτόν λοιπόν αποκτά ουσία ο παντοδύναμος Λόγος.). Στον Σόλωνα αποδίδεται η φράση : “Οὗτος ἐστιν ἀπό οὐρανῶν βεβηκώς, φλογός ὑποβαλών ἀθάνατον πῦρ. ὅν τρέμει οὐρανός γῆ τε θάλασσα, τάρτατοι καί βύθιοι δαίμονες, αὐτοπάτωρ τρισόλβιος” (Αυτός είναι ο όποιος ήλθε από τους ουρανούς, αφού υπέταξε το αθάνατο πυρ της φλογός. Αυτόν τρέμει ο ουρανός, η γη και ή θάλασσα, οι τάρταροι και οι υποχθόνιοι δαίμονες, τρισμακάριος ο ίδιος ο Πατέρας). Όπως και αυτή που ακολουθεί (κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό) : “Ὀψέ ποτε ἐπί τήν <πολυ> σχεδήν ταύτην ἐλάσεις θεός γαῖαν, καί δίχα σφάλματος σάρξ γενήσεται ἀκαμάτου θεότητος, ἀνιάτων παθῶν λύσεις φοροῦσα, καί τούτω πικρός γενήσεται φθόνος λαοῦ, καί προς ὕψος κρεμασθεῖς, ὡς θανάτου κατάδικος, εἰς πάντα πρᾶος πεσεῖται”, δηλαδή : “«Ως Θεός θα φθάσει εις αυτήν την πολυδιηρημένην γη και θα γεννηθεί με σάρκα αλάθητο. Με ανεξάντλητα όρια ως θεότητα θα απαλλάξει τον άνθρωπο από την φθορά των ανιάτων παθών. Και τούτων θα τον φθονήσει άπιστος λαός και αφού κρεμαστεί υψηλά ως κατάδικος εις θάνατον, όλα θα τα υποφέρει με πραότητα». Στην “Πολιτεία” του Πλάτωνα, όπου δίνεται από τον Φιλόσοφο μια περιγραφή του Πάσχοντα δικαίου, εμφανίζει καταπληκτικές ομοιότητες με τη παραστατική προφητεία του 40ου κεφαλαίου του Ησαΐα περί του πάθους του Μεσσία, το οποίο ο άγιος Κλήμης ο Αλεξανδρέας θεωρεί σαφώς ως μεσσιανικό : “Γυμνητέος δη πάντων πλην δικαιοσύνης .......μηδέν γαρ αδικών, δόξαν εχέτω την μεγίστην αδικίας, ίνα η βεβασαισμένος εις δικαιοσύνην...........αλλ΄ ίτω αμετάστατος άχρι θανάτου, δοκών μεν είναι άδικος διά βίου, ων δε δικαίος.......Ούτω διακείμενος ο δίκαιος μαστιγώσεται, στρεβλώσεται, δεθήσεται, εκκαυθήσεται τωφθαλμώ, τελευτών πάντα κακών παθών ανασχινδυλευθήσεται” (Πολιτεία Β΄, 361 C, 362 A). Και οι αρχαίοι χρησμοί της Σίβυλλας είναι πλήρεις μεσσιανικών ιδεών, ως σημειώνει ο Κλήμης ο Αλεξανδρέας. Ένας εξ αυτών προλέγει τον Σταυρικό θάνατο του Χριστού : “ἵν οἶκτο ἐλπίδα δώσει καὶ φθαρτῇ σαρκί μορφήν, καὶ πίστιν ἀπίστοις· εἰς ἀνόμων χείρας καὶ ἀπίστων ὕστερον ἥξει· δώσουσι δέ θεῷ ραπίσματα φαρμακόεντα· δώσει δ’ εἰς μάστιγας ἀναπλώσας τότε νῶτον· καὶ κολαφιζόμενος σιγήσει μή τις ἐπιγνῶ· τίς τίνος ἤ πόθεν ἦλθεν ἵνα φθιμένοισι λαλήση· καὶ στέφανον φορέση τόν άκάνθινον, ἐκ γὰρ ἀκανθῶν τό στέφος ἐκλεκτόν αἰώνιον ἐστίν ἄγαλμα· πλευρᾶς νύξουσι καλάμῳ διά τόν νόμον αὐτῶν· ἐκ καλάμων γὰρ σειομένων ὑπό πνεύματος ἄλλου…” (Κωδ. 419, φ. 271β, 14 αιώνας, Πατριαρχική Σχολή Ιεροσολύμων). Σταχυολογήσαμε μόνον ορισμένα χωρία ενδεικτικά, του σπερματικού λόγου που απαντούμε στην αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και Γραμματεία, όπου γίνεται πρόδηλη η υπόθεση που αναπτύξαμε στην αρχή, ότι η Θεία Πρόνοια φώτισε τους αρχαίους σοφούς μας και ανέπτυξαν υψηλές ιδέες περί του Θεού και συνέβαλαν στην προετοιμασία της ανθρωπότητας για τον ερχομό του Χριστού. Τα πρόσωπα των αρχαίων Ελλήνων Φιλοσόφων και Ποιητών κλπ. που ανιστορούνται μόνο στους νάρθηκες των ναών είναι : ο Χείλων ο Λακεδαιμόνιος, η Σίβυλλα, ο Σόλωνας, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Πυθαγόρας, ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης, ο Σοφοκλής, ο Πλούταρχος, ο σοφός Απόλλων  κ.α. Επίσης θα διακρίνουμε ότι δεν έχουν φωτοστέφανο καθότι είναι – θα λέγαμε - “προ Χριστού χριστιανοί”. Τέτοιες τοιχογραφίες υπάρχουν στους νάρθηκες : της Ι. Μονής των Φιλανθρωπινών στη νήσο των Ιωαννίνων, στην Ι. Μ. Ιβήρων του Αγίου Όρους, στην Ι. Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους, στην Ι. Μονή του μεγάλου Μετεώρου και αλλού. 

Πηγή : Εφημερίδα Hellas News, αρ. φυλ. 978, Σάββατο 23 Ιουνίου 2012, Νέα Υόρκη.